miércoles, 18 de noviembre de 2009

[esperanto-en-andaluzio:268] Fw: [ib-esp] Nova versio de la aŭtomata tradukilo el la hispana al esperanto

----- Mensaje original -----
Enviado: miércoles, 18 de noviembre de 2009 22:53
Asunto: [ib-esp] Nova versio de la aŭtomata tradukilo el la hispana al esperanto



Karaj,

Ekfunkciis nova oficiala versio de la Apertium-bazita hispana tradukilo (
www.apertium.orgtraduku.net ). Ĝi signife plibonigas la ĝisnunan version, kreitan antaŭ jaro kaj duono de fakgrupo de la universitato Pompeu Fabra de Barcelono, sed evidente multego da laboro mankas por havi plene fidindan tradukilon. Mi aparte malkontentas pri la tre malbona pritrakto de pronomaj verboj ("hacer" / "hacerse") kaj de t.n. "pasiva refleja". Sed, kompreneble, estas multe pli: ĝi ankoraŭ foras de tio, kion povas fari iom kompetenta homa tradukisto.

Aŭtomata tradukado estas tre malsama al homa tradukado: la komputilo nenion komprenas el tio, kion ĝi tradukas. Pro tio aparte malfacilas scii, ĉu ekz. "curioso" signifas "scivolema" aŭ "kurioza". El gramatika vidpunkto, la distingo de la hispana "que" inter "ke", "ol", "kiu(j)(n)", "kio(n)" k.a. estas vera kapdoloro. Sed plej malfacilas aldoni elementojn mankantajn en la fontolingvo: ekz. la akuzativon kaj (terure!) la personan pronomon de la subjekto (Ĉu "comió" estas "li manĝis", "ŝi manĝis" aŭ "ĝi manĝis"? Kaj ĉu vere la subjekto ne aperas iom pli antaŭe aŭ malantaŭe ol tie, kie ni serĉas ĝin, kaj sekve oni ne devas aldoni la pronomon?). Tiajn problemojn ne (tiagrade) spertas homaj tradukistoj, pro tio foje la renkontitaj eraroj estas iom bizaraj por nefakulo.

Ĉiuokaze, mi kredas, ke la aŭtomata tradukilo fariĝas pli kaj pli uzinda helpilo:
  • por ne sciantoj de la hispana, por kompreni tekston en ĝi
  • por tradukemuloj, por havi polurendan malneton de tradukota teksto (certe ne beletra!).
Por tiu ĉi dua celo la esperantistoj ĉirkaŭ la Apertium-projekto (pli precize: Maksim) evoluigis ilon por vikipediistoj, kiu tradukas plenan artikolon de Vikipedio. Ĝi estas tre utila por havi krudan version de tute nova artikolo. Vi povas uzi ĝin ĉe http://ftp2.image2work.dk:8080/vikitraduko/parametroj.jsp?de=es&al=eo Kompreneble eblas uzi ĉi tiun ilon ankaŭ por la du aliaj ĝisnunaj Apertium-tradukiloj al esperanto, t.e. el la angla kaj el la kataluna.

Se vi emas kunlabori en la projekto raportante pri plibonigindaĵoj, ne hezitu uzi la vikipaĝon de la Apertium-projekto
http://wiki.apertium.org/wiki/Spanish_and_Esperanto/Renkontitaj_eraroj La celo de la paĝo, kiel ĝi mem klarigas, estas informi la evoluigantojn pri korektindaĵoj. Ĝuste tion plej bone povas fari uzantoj de Apertium per realaj tekstoj, t.e. homoj uzantaj Apertium kaj kiuj korektas la krude produktitajn tekstojn. Eblas ankaŭ kunlabori per redaktado de la Apertium-vortaroj, aldonante tradukojn. Por tio oni ne bezonas komputikajn sciojn, sed necesas instali la Apertium-programon en linuksa maŝino kaj lerni kelkajn treege bazajn aferojn pri la funkciado de Apertium.

Entute, temas pri rimedo. Eblas ĝin evoluigi aŭ ne: tio dependas de la intereso de la uzantoj. Ju pli da uzantoj, ju pli da erar-raportantoj kaj ju pli da evoluigantoj, des pli rapide la rimedo prosperos.

Ne hezitu starigi demandojn.
Kore,
Hektor

PS
Mi sendas la informon al la Iberia ret-listo. Ne hezitu plusendi ĝin al alilandaj hispanlingvanoj.

Specimenaj tradukoj

http://es.wikipedia.org/wiki/Espa%C3%B1a

España, oficialmente Reino de España, es un país soberano miembro de la Unión Europea, constituido en Estado social y democrático de Derecho y cuya forma de gobierno es la monarquía parlamentaria. Su territorio, con capital en Madrid, ocupa la mayor parte de la Península Ibérica, al que se añaden los archipiélagos de las Islas Baleares (en el mar Mediterráneo occidental) y el de las Islas Canarias (en el océano Atlántico nororiental), así como en el norte del continente africano las plazas de soberanía de las ciudades autónomas de Ceuta y Melilla, además de los distritos y posesiones menores de las islas Chafarinas, el peñón de Vélez de la Gomera y el peñón de Alhucemas. El enclave de Llivia, en los Pirineos, completa el conjunto de territorios junto con la isla de Alborán, las islas Columbretes y una serie de islas e islotes frente a sus propias costas.


Hispanio, oficiale Reĝlando de Hispanio, estas suverena lando membro de Eŭropa Unio, konstituita en demokratia kaj socia ŝtato de Rajto kaj kies formo de registaro estas la parlamenta monarkio. Lia teritorio, kun ĉefurbo en Madrido, ĝi okupas la plej grandan parton de la Iberia Duoninsulo, al la kiu aldonas la insularojn de la Balearaj Insuloj (en la Mediteranea maro okcidentano) kaj la de la Kanariaj Insuloj (en la nordorienta Atlantika oceano), tiel kiel en la nordo de la afrika kontinento la placoj de suvereneco de la aŭtonomaj urboj de Sabto kaj Melilo, krom la distriktoj kaj plej malgrandaj posedoj de la insuloj Chafarinas, la peñón de Vélez de la Gomera kaj la peñón de Alhucemas. La enklavo de Llivia, en Pireneoj, ĝi kompletigas la aron de teritorioj kune kun la insulo de Alborán, la insuloj Columbretes kaj serio de insuloj kaj islotes fronte al liaj propraj marbordoj.


http://es.wikipedia.org/wiki/Historia_de_Espa%C3%B1a

La Historia de España es la propia de una nación europea, que abarca el periodo comprendido entre la prehistoria y la época actual, pasando por la formación y caída del primer imperio global.

Los primeros humanos llegaron a la Península Ibérica al territorio de la actual España hace 35.000 años. Durante los milenios siguientes el territorio fue invadido y colonizado por celtas, fenicios, cartagineses, griegos y hacia el 200 a. C. la mayor parte de la Península Ibérica comenzó a formar parte del Imperio Romano. Tras la caída de Roma, se ha visto en el Reino visigodo el embrión de la actual España. Dicho reino se estableció en el siglo V y se mantuvo hasta comienzos del siglo VIII. En el 711 se produjo la primera invasión de musulmanes desde el Norte de África y en pocos años estos dominaron gran parte de la Península Ibérica. Durante los 750 años siguientes, se establecieron reinos moros independientes aunque al área total de control musulmán se la conocía con el nombre de Al-Ándalus. Mientras que el resto de Europa permanecía en la Edad Oscura, Al-Andalus florecía cultural, científica y artísticamente. Las continuas tensiones entre musulmanes y cristianos tuvieron como consecuencia la Reconquista comenzando ya en el siglo VIII con la resistencia cristiana en el norte de España y a través de los siglos con el avance de los reinos cristianos hacia el sur culminando con la conquista de Granada y con la expulsión de los últimos moros en 1492. Durante este periodo los reinos y principados cristianos se desarrollaron notablemente, incluyendo los más importantes, el Reino de Castilla y el Reino de Aragón. La unión de estos dos reinos a través del matrimonio en 1469 de la Reina Isabel I de Castilla y el Rey Fernando II de Aragón condujo a la creación del Reino de España.


La Historio de Hispanio estas la propra de eŭropa nacio, kiu ĉirkaŭprenas la komprenitan periodon inter la antaŭhistorio kaj la aktuala epoko, pasante por la formado kaj falita de la unua suma imperio.

La unuaj homoj alvenis al la Iberian Duoninsulon al la teritorio de la aktuala Hispanio faras 35.000 jaroj. Dum la sekvaj jarmiloj la teritorio estis invadita kaj colonizado por keltoj, fenicios, cartagineses, grekoj kaj al la 200 a.K. la plej granda parto de la Iberia Duoninsulo komencis formi parton de la Roma Imperio. Post la falita de Romo, ĝi vidis en la Reĝlando visigodo la embrio de la aktuala Hispanio. Koncerna reĝlando establis en la 5a jarcento kaj ĝi subtenis ĝis komencoj de la 8a jarcento. En la 711 produktis la unuan invadon de islamanoj de la Nordo de Afriko kaj en malmultaj jaroj ĉi tiuj regis grandan parton de la Iberia Duoninsulo. Dum la 750 sekvaj jaroj, ili establis sendependajn maŭrajn reĝlandojn kvankam al la tuta areo de islama kontrolo ŝin konis kun la nomo de Al la-Ándalus. Dum kiu la resto de Eŭropo restis en la Malluma Aĝo, Al la-Andalus floris kultura, scienca kaj arte. La kontinuaj streĉiĝoj inter islamanoj kaj kristanoj havis kiel konsekvenco la Rekonkero komencante jam en la 8a jarcento kun la kristana rezisto en la nordo de Hispanio kaj tra la jarcentoj kun la antaŭas de la kristanajn reĝlandojn al la sudo kulminante kun la konkero de Granato kaj kun la elpelo de la lastaj maŭroj en 1492. Dum ĉi tiu periodo la reĝlandoj kaj kristanaj princlandoj disvolvis notinde, inkludante la plej gravaj, la Reĝlando de Kastilio kaj la Reĝlando de Aragono. La kuniĝo de ĉi tiuj du reĝlandoj tra la geedzeco en 1469 de la 1a Izabela Reĝino de Kastilio kaj la Reĝo Ferdinando 2a de Aragono stiris al la kreo de la Reĝlando de Hispanio.

No hay comentarios:

 
lernu!